Odwołanie zarządcy sukcesyjnego

Zarządcę sukcesyjnego można w każdej chwili odwołać (trzeba złożyć zarządcy oświadczenie i zgłosić do CEIDG najpóźniej w następnym dniu roboczym po odwołaniu). Odwołanie zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy wymaga zgody osób posiadających więcej niż 50 % udziału w przedsiębiorstwie w spadku. Zarządca sukcesyjny może zrezygnować z pełnionej funkcji za życia przedsiębiorcy składając wniosek w formie pisemnej do CEIDG, a po jego śmierci w formie notarialnej. Po rezygnacji zarządca sukcesyjny wykonuje swoje obowiązki jeszcze przez 2 tygodnie, chyba, że został w tym czasie powołany nowy zarządca.

 Czynności zachowawcze po śmierci przedsiębiorcy, który nie wyznaczył zarządcy

Jeżeli przedsiębiorca nie wyznaczył zarządcy sukcesyjnego, to jego prawdopodobni
spadkobiercy (następcy prawni – małżonek, dzieci) mogą w ciągu 2 miesiące dokonywać niezbędnych czynności do przetrwania firmy, podejmować działania w celu ochrony przedsiębiorstwa przed pogorszeniem jego stanu. Są to tzw. czynności zachowawcze.
Do czasu powołania zarządcy, prawdopodobni właściciele przedsiębiorstwa w spadku mogą:

• dokonywać tylko niezbędnych czynności, które spowodują, że stan firmy nie ulegnie
  pogorszeniu w wyjątkowych sytuacjach mogą prowadzić bieżącą działalność firmy
• zawrzeć pisemne porozumienie o kontynuacji stosunku pracy z zatrudnionymi
  pracownikami do czasu ustanowienia i zakończenia zarządu sukcesyjnego albo do upływu czasu przeznaczonego na wyznaczenie zarządcy sukcesyjnego (2 miesiące)
• posługiwać się firmą zmarłego przedsiębiorcy zoznaczeniem „w spadku”
• zapłacić za dostarczone do firmy towary lub usługi
• wydać towar zakupiony wcześniej
• sprzedać produkty łatwo psujące się.

Kontynuując działalność w ramach czynności zachowawczych, należy zgłosić kontynuowanie prowadzenia przedsiębiorstwa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia działalności. Do czasu ustanowienia zarządu wykonanie umów (np. z kontrahentami) jest wstrzymane, nie będą naliczane odsetki i kary umowne. Czynności zachowawcze są podejmowane na rachunek właścicieli przedsiębiorstwa w spadku. Jeżeli żadna z osób uprawnionych do dokonywania czynności zachowawczych nie będzie chciała prowadzić spraw firmy lub nie będzie miała niezbędnych kwalifikacji, to wykonywanie wszelkich umów i innych czynności zostaje wstrzymane – zawieszone na okres 2 miesięcy. Po tym czasie firma albo będzie kontynuowała swoją działalność albo zostanie zamknięta.

Wynagrodzenie zarządcy sukcesyjnego

Do ustalenia wynagrodzenia zarządcy sukcesyjnego stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny o zleceniu art. 26. Oznacza to, że zasadą jest odpłatność za pełnienie funkcji zarządcy sukcesyjnego, natomiast nie partycypuje on w zysku prowadzonego przedsiębiorstwa. Nie wyklucza to jednak, aby wysokość wynagrodzenia zarządcy była ustalona w oparciu o wysokość zysku przedsiębiorstwa w spadku. Ustalenia związane z wynagrodzeniem powinny być dokonane ze spadkobiercami bądź właścicielami przedsiębiorstwa w spadku. Nie jest dopuszczalne, aby zasady wynagrodzenia, a tym bardziej jego wysokość znalazły się w umowie między żyjącym przedsiębiorcą a zarządcą sukcesyjnym, który przyjął funkcje. Lub też w oświadczeniu o powołaniu zarządcy. Nie ma jednak formalnych przeszkód, aby obowiązek zapłaty wynagrodzenia w określonej wysokości, czyli de facto ustalonej między przedsiębiorcą a zarządcą, wynikał z zapisu testamentowego i obciążał spadkobierców. Istnieje też możliwość nieodpłatnego sprawowania funkcji zarządy sukcesyjnego.  Zgodnie z art. 735 Kodeksu cywilnego: „§ 1. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. § 2. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy”. Nieodpłatne czynności mogą wynikać z relacji między dającym i przyjmującym zlecenie, np. maż – żona. Lub z faktu ,że zarządcy ma przypadać docelowo udział w majątku spadkowym w tym w  przedsiębiorstwie. Tu pojawia się bardzo ważna interpretacja związana z art. 23 ust. 1 pkt. 10 a ustawy o PIT, który nie pozwala zaliczać do podatkowych kosztów wartości pracy na rzecz przedsiębiorstwa w spadku, czyli wynagrodzenia. Dotyczy to osób wskazanych w art. 3 ustawy o zarządzie sukcesyjnym, konkretnie tych, którym przysługuje udział spadkowy w przedsiębiorstwie. Zwyczajowo będzie to współmałżonek i dzieci. Jak wynika z tych interpretacji wyżej wymienieni przyjmując funkcję zarządy sukcesyjnego (co jest zwyczajem) mogą pobierać wynagrodzenie, ale nie mogą ująć go w kosztach prowadzonego przedsiębiorstwa w spadku. Są bowiem już jego współwłaścicielami, nawet jeśli sprawy spadkowe są w toku.